ΤΑ 12 «ΟΡΑΤΑ» ΣΚΑΛΙΑ
Κάθε πρόγραμμα Κοινωνικού Θεάτρου απαρτίζεται από δώδεκα στάδια. Πρόκειται για δώδεκα «σκαλιά» που πρέπει να ανεβεί η ομάδα δουλειάς για να επιτευχθούν οι στόχοι του προγράμματος. Κάποιες φορές τα σκαλιά αυτά μπορεί να είναι λιγότερα ή περισσότερα, ανάλογα με τις συνθήκες και τον εμψυχωτή. Κατά την άποψή μας, τα δώδεκα σκαλιά που προτείνουμε είναι ασφαλή, βατά και δοκιμασμένα.
Για το διαδοχικό ανέβασμα από το ένα σκαλί στο άλλο και την κατάληξη στο πλατύσκαλο της κορυφής χρειάζεται προσοχή και μαεστρία. Η ανάβαση γίνεται διακριτικά και αθόρυβα. Μοιάζει περισσότερο με το γλίστρημα μιας μπάλας σε κεκλιμένο επίπεδο παρά με κίνηση διακεκομμένη πάνω σε χωριστά σκαλιά.
Αυτή ακριβώς η ροή είναι η προϋπόθεση για ένα μη συνειδητό πέρασμα της ομάδας από το ένα στάδιο-σκαλί στο επόμενο. Αν αυτού του είδους η πορεία γίνεται συνειδητά, αν τα σκαλιά διακρίνονται καθαρά και με τα όριά τους περιχαρακωμένα, τότε, αργά ή γρήγορα, θα επέλθει η νοητή και κατ’ επέκταση η ψυχοσωματική επαναφορά των μελών της ομάδας στο προ του προγράμματος περιβάλλον. Αποτέλεσμα : η προσαρμογή στο κλίμα των ασκήσεων δεν επιτυγχάνεται στο βαθμό που θέλουμε, οι αναγκαίες και ικανές συνθήκες για την υλοποίηση των στόχων του προγράμματος ματαιώνονται.
Ανεβαίνοντας τα δώδεκα σκαλοπάτια
Ποια είναι ακριβώς τα σκαλοπάτια αυτής της παράξενα «ολισθηρής» σκάλας; Ας γνωρίσουμε τα ονόματά τους και ας τα περιγράψουμε.
Σκαλί πρώτο: ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΓΟΝΙΜΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ
Βασικό στοιχείο για την επιτυχία ενός προγράμματος είναι η πρώτη εικόνα που θα αποκτήσει το κάθε μέλος της ομάδας για το χώρο δουλειάς. Το πρώτο σκαλοπάτι συγκεντρώνει επάνω του όλες τις πρώτες εντυπώσεις των μελών, εντυπώσεις που θα οφείλουν την ύπαρξή τους στις πέντε αισθήσεις.
Τα πέντε κανάλια της επικοινωνίας μας με το περιβάλλον πρέπει να δεχθούν ερεθίσματα τέτοια που μια αφετηριακή σειρά θετικών συναισθημάτων να κάνει την εμφάνισή της. Η κατάλληλη μουσική και οι ήρεμοι, χαμηλοί τόνοι φωνής, η προσεκτική διακόσμηση, ο φωτισμός και η εμφάνιση του εμψυχωτή, ένα ζεστό, ειλικρινές άγγιγμα ή χαιρετισμός, μια σωστά εξαεριζόμενη αίθουσα, ένα τσάι με βότανα ή κάποιο φυσικό ποτό, δίνουν στις αισθήσεις την ευκαιρία για να ανοίξουν τις πύλες τους. Στο σημείο αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα για μια ανανέωση και εξέλιξη των ερεθισμάτων ώστε πάντα να γεννούν ξεχωριστό ενδιαφέρον και πότε-πότε μικρές ευχάριστες εκπλήξεις. Ωστόσο, πέρα από τον εμψυχωτή, μια καλά δουλεμένη ομάδα θα μπορούσε να συμβάλει η ίδια στη δημιουργία της κατάλληλης ατμόσφαιρας.
Ένας αέρας φιλικής-οικογενειακής ζωής θα αρχίσει να πνέει μέσα στο χώρο δουλειάς καθώς η ομάδα ετοιμάζεται να προχωρήσει στο επόμενο σκαλοπάτι.
Σκαλί δεύτερο : ΕΝΤΑΞΗ ΣΤΟ ΚΛΙΜΑ ΤΗΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ
Αφού η ομάδα καθίσει σε κύκλο και γίνουν οι ανακοινώσεις γύρω από οργανωτικά θέματα και μελλοντικές δραστηριότητες που την αφορούν, παίρνει τη σκυτάλη ο εμψυχωτής. Λειτουργώντας με χιούμορ, μα προπαντός με τρόπο αβίαστο και αληθινό, ο εμψυχωτής ξεκινάει το πρόγραμμα, φροντίζοντας πάντα να το εναρμονίζει με τη διάθεση και τις ανάγκες των ατόμων της ομάδας. Όσο για το χιούμορ, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να έχει εξαναγκαστικό προκατασκευασμένο χαρακτήρα. Ένα μη αυθόρμητο, βεβιασμένο χιούμορ θα έχει ενδεχομένως επιζήμια για την πορεία του προγράμματος αποτελέσματα.
Παίρνοντας ερεθίσματα από τον εμψυχωτή, τα μέλη της ομάδας ανταλλάσσουν λίγες κουβέντες μεταξύ τους. Μετά από το ψυχικό και πνευματικό αυτό ζέσταμα, το κλίμα είναι έτοιμο για δουλειά και η ομάδα ξεκούραστη για τη σωματική προθέρμανση.
Σκαλί τρίτο : ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΕΠΑΦΗ
Στο στάδιο αυτό, προσεκτικά διαλεγμένες ασκήσεις θα «ξυπνήσουν» το σώμα ζωντανεύοντας και δραστηριοποιώντας τους μυς. Πρόκειται για μια φάση σωματικής «αναγέννησης». Κάθε μέλος της ομάδας έρχεται σε επαφή με το ίδιο του το σώμα και αποκτά αίσθηση της λειτουργίας του. Αμέσως μετά αρχίζει η πρώτη επαφή με τα άλλα σώματα. Οι ασκήσεις εδώ πρέπει να αφήνουν αρκετά περιθώρια ώστε να αναδυθούν στην επιφάνεια οι μέσω του σώματος εκφραζόμενες διαθέσεις των μελών: η άνεση, η ντροπή, η ανασφάλεια, η ικανοποίηση… Οι διαθέσεις αυτές θα καθορίσουν τόσο την πορεία της προθέρμανσης όσο και τη διάρκειά της.
Σκαλί τέταρτο : Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ
Το κλίμα της αρχικής εμπιστοσύνης μέσα από το οποίο έχει ήδη περάσει η ομάδα για να φτάσει ως εδώ, χρειάζεται τώρα να τροφοδοτηθεί. Το τέταρτο σκαλοπάτι της σκάλας δίνει προτεραιότητα στην καλλιέργεια της εμπιστοσύνης. Η ομάδα είναι πλέον σε θέση να δεχθεί «σοβαρές» ασκήσεις, συνήθως ατομικές ή σε υποομάδες. Αν λειτουργήσουν υποομάδες, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στη σύνθεσή τους.
Έτσι μέσα σε απόλυτο έλεγχο και ασφάλεια, αρχίζει να χτίζεται το ευαίσθητο οικοδόμημα της εμπιστοσύνης. Θεμέλιος λίθος του η εμπιστοσύνη του ατόμου στον εαυτό του. Όταν κάθε μέλος της ομάδας σιγουρευτεί για τον εαυτό του, τότε και μόνον τότε είναι σε θέση να αποτανθεί στους άλλους και να προσφέρει. Είναι το απαραίτητο μονοπάτι απ’ το οποίο πρέπει να περάσει η εμπιστοσύνη για να αγκαλιάσει, στη συνέχεια, τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, τον εμψυχωτή και το χώρο. Η αλληλεπίδραση των μελών, η αλληλοκατανόηση και ο αλληλοσεβασμός είναι πρωταγωνιστές στο σύνθετο αυτό έργο.
Σκαλί πέμπτο : Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Η ένταξη στην ομάδα, το ζέσταμα, η αποδοχή, η επαφή και η εμπιστοσύνη είναι οι λεωφόροι που οδηγούν στην επικοινωνία. Το πέμπτο σκαλοπάτι καθρεφτίζει σε μικρογραφία την έξω κοινωνία έτσι όπως θα έπρεπε να είναι. Η πληγή των καιρών μας που ονομάζεται «έλλειψη αληθινής επικοινωνίας» καλείται στο σημείο αυτό να «θεραπευθεί». Με λεκτικές ή μη λεκτικές ασκήσεις ανάπτυξης της επικοινωνίας, η ομάδα καλείται να «ξεχάσει» τη ζωή της στην έξω κοινωνία ή πιο σωστά, να την συνδέσει εποικοδομητικά με τη ζωή μέσα στην αίθουσα. Είναι μια αναγκαστικά τεχνητή / τεχνική λύση, ώστε η επικοινωνία, που όλοι αναζητούμε, στην αίθουσα, η επικοινωνία θα βγει απ’ το κουκούλι στο φως και θα ακολουθήσει τα μέλη της ομάδας στην καθημερινή ζωή, έχοντας αξιωθεί το όνομά της.
Σκαλί έκτο : Η ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ
Μέσω της επικοινωνίας, αργά και σταθερά, το «εγώ» συρρικνώνει τα όριά του και το «εμείς» ανεβαίνει στο προσκήνιο. Βαδίζουμε πλέον στα δύσβατα μονοπάτια που θα οδηγήσουν στην ομαδοποίηση. Μόλις η ομάδα καταφέρει να δεθεί με δεσμούς γνήσιους και ισχυρούς, ένα καλά δουλεμένο κομμάτι πηλού προβάλλει μπροστά μας, έτοιμο να πάρει οποιαδήποτε μορφή. Κάθε «καλούπι» που θα προσφερθεί στη συνέχεια, θα ενισχύσει δημιουργικά την προσωπικότητα κάθε μέλους. Η ομάδα ιδρύει την προσωπικότητα της δυναμικής της. Είναι η στιγμή που αρχίζει να ενηλικιώνεται.
Σκαλί έβδομο : ΑΝΕΣΗ, ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ
Όλα όσα κατέκτησε η ομάδα μέχρι στιγμής, είναι τώρα απαραίτητο να σταθεροποιηθούν. Στο έβδομο σκαλοπάτι της πορείας, κάθε μέλος της ομάδας θα πρέπει να νιώθει αυτοπεποίθηση και να κινείται με άνεση στο χώρο του. Θα χρειαστεί ακόμη τεράστια προσπάθεια να βρεθούν τα όρια ισορροπίας ανάμεσα στο «εγώ» και στο «εμείς». Λόγω της ρευστότητάς τους, αυτά τα εύθραυστα όρια είναι δύσκολο να προσδιοριστούν θεωρητικά. Με τις κατάλληλες όμως ασκήσεις αυτογνωσίας και ομαδοποίησης, η ευαίσθητη ζυγαριά ισορροπεί. Το «εγώ» και το «εμείς» συμβιώνουν αρμονικά και το επιθυμητό επίπεδο σταθεροποίησης αποκτά σάρκα και οστά.
Σκαλί όγδοο : ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
Μια δύσκολη και επίμονη ανάβαση προηγήθηκε και η ομάδα καλείται να βαδίσει προς το όγδοο σκαλοπάτι. Διαθέτει τώρα όλα τα απαραίτητα εφόδια για να προχωρήσει στο σκαλί της έκφρασης και της δημιουργίας. Κάθε μέλος της ομάδας πατώντας σταθερά στα πόδια του, πλήρες δυνάμεων, θα βρει τους τρόπους που του ταιριάζουν για να εκφραστεί και να δημιουργήσει. Η υποκειμενικότητα της έκφρασής του δεν επιδέχεται σχόλια, καθώς αυτό που μας ενδιαφέρει δεν είναι το τελικό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, αλλά το αγκάλιασμα εκ μέρους της ομάδας, οποιουδήποτε έργου ικανού να εκφράσει το δημιουργό του. Γιατί ο κάθε δημιουργός-μέλος της ομάδας δεν εκτίθεται σε κανέναν. Ανά πάσα στιγμή γίνεται ο σκηνοθέτης και ταυτόχρονα ο ηθοποιός και ο θεατής στα προσωπικά του δρώμενα και της ομάδας.
Οι ασκήσεις στο συγκεκριμένο στάδιο έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και αποτελούν τον κύριο εκφραστή των στόχων του προγράμματος.
Σκαλί ένατο : Η ΑΠΟΡΟΛΟΠΟΙΗΣΗ
Κατά τη διάρκεια των ασκήσεων που προηγήθηκαν, τα μέλη της ομάδας έχουν υποδυθεί διάφορους ρόλους, είτε με τρόπο απλό είτε διεισδύοντας στο εσωτερικό τους. Στην τελευταία αυτή περίπτωση λέμε, συνήθως, πως το άτομο «μπήκε στο πετσί του ρόλου του».
Μια σειρά από τεχνικές που λέγονται «απορολοποιητικές», βοηθούν όλους να βγουν από τους ρόλους τους που έχουν υποδυθεί και να επανέλθουν στη φυσική τους κατάσταση. Αυτού του είδους η επαναφορά κυριολεκτικά επιβάλλεται να γίνει, αφού κάθε ρόλος δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα εργαλείο – μέσον για να εκφραστούμε, όταν κάποιο παιχνίδι μας καλεί να το κάνουμε. Πάνω απ’ όλα όμως, ο ρόλος είναι ένα μέσον με το οποίο μεταφερόμαστε στη θέση του διπλανού μας, γινόμαστε ικανοί να κοιτάζουμε μέσα από πρίσματα καινούρια και μας φανερώνονται πλευρές της πραγματικότητας διαφορετικές από αυτές που συνηθίζαμε. Ζώντας μέσα στο ρόλο αυτόν καθεαυτό. Στο σκαλί της απορολοποίησης θα «ξαναγίνουμε» αυτοί που είμαστε. Όμως, κατά την επάνοδο στον εαυτό μας, κάποιο κομμάτι του εσωτερικού μας κόσμου θα παρουσιαστεί μεταμορφωμένο, πιο ώριμο και «γνωστικό» από πριν. Η απορολοποίηση θα μας ξαναγεννήσει πιο πλούσιους στη ψυχή.
Σκαλί δέκατο : ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΧΑΛΑΡΩΣΗ
Αμέσως μετά την ολοκλήρωση της απορολοποίησης η ομάδα θα προετοιμαστεί για χαλάρωση του μυϊκού τόνου, αποβολή ενέργειας και εσωτερική ηρεμία. Οι εντάσεις πρέπει να διασκεδαστούν. Στο σημείο αυτό, μας ενδιαφέρει μια σταδιακή προετοιμασία για την κυρίως χαλάρωση, ώστε η μεγάλη απόσταση που χωρίζει το ένατο από το ενδέκατο σκαλί να μη φανεί αγεφύρωτη. Στο δέκατο σκαλοπάτι θα ανευρεθούν και θα χρησιμοποιηθούν οι συνδετικοί κρίκοι που θα επιτρέψουν στην ομάδα να περάσει ομαλά στη χαλάρωση.
Σκαλί ενδέκατο : Η ΚΥΡΙΩΣ ΧΑΛΑΡΩΣΗ
Η σωματική χαλάρωση και μαζί η εσωτερική ηρεμία και η νοητική διαύγεια των μελών της ομάδας χαρακτηρίζουν το προτελευταίο σκαλί του προγράμματος. Εδώ η μουσική έχει συνήθως τον πρώτο λόγο. Μπορεί να είναι ζωντανή με όργανα ή να ακούγεται ηχογραφημένα. Μπορεί ακόμα να δίνεται φωνητικά από την ομάδα ή από τον εμψυχωτή. Το σώμα συνήθως ξαπλωμένο απολαμβάνει μια από τις λίγες ευκαιρίες που του παρέχονται για πλήρη χαλάρωση και σφαιρική ανάπαυση.
Σκαλί δωδέκατο: ΕΠΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Έχουμε φτάσει πια στο πλατύσκαλο της κορυφής. Λίγο μετά τη χαλάρωση και πριν η ομάδα αποχωρήσει από την αίθουσα, το σώμα, το συναίσθημα και η νόηση πρέπει να επανέλθουν στη φυσική τους κατάσταση. Παράλληλα χρειάζεται να τονωθεί τόσο η ατομικότητα όσο και η ομαδικότητα με χιούμορ και έντεχνες επανατροφοδοτήσεις.
Η ανάβαση της σκάλας έχει ολοκληρωθεί. Τα μέλη της ομάδας, ανανεωμένα και ενισχυμένα, είναι έτοιμα να εγκαταλείψουν το δωδέκατο σκαλί και να επιστρέψουν στην καθημερινότητα έχοντας κατακτήσει, λίγο ως πολύ, ένα μεγαλύτερο βαθμό αυτογνωσίας.
Μια διευκρίνιση
Κλείνοντας τη σύντομη αναφορά στα δώδεκα στάδια-σκαλιά ενός προγράμματος Κοινωνικού Θεάτρου, θα χρειαστεί να κάνουμε μια διευκρίνιση.
Πρέπει να έχουμε οπωσδήποτε υπόψη μας πως ο τρόπος με τον οποίο ταξινομήσαμε τις ασκήσεις δεν έχει καθόλου τη φυσιογνωμία μιας μαθηματικής προσέγγισης. Για παράδειγμα, η καλλιέργεια της επικοινωνίας δεν είναι ένα ζήτημα που αφορά αποκλειστικά και μόνο το πέμπτο στάδιο του προγράμματος. Η ανταλλαγή σκέψεων που γίνεται στο δεύτερο μόλις σκαλί δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια άσκηση επικοινωνίας. Δεν πρόκειται λοιπόν τόσο για ταξινόμηση ασκήσεων σε δώδεκα φάσεις, όσο για ένα είδος εστίασης της προσοχής και των στόχων σε κάθε στάδιο του προγράμματος. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι μια σαφής θεωρητική πορεία του προγράμματος και η επίγνωση των στόχων σε κάθε βήμα. Βάσει των στόχων καθορίζονται στη συνέχεια και οι ασκήσεις. Έτσι, για παράδειγμα, ασκήσεις με καθαρά επικοινωνιακούς στόχους δεν μπορούν να ενταχθούν στα προ του πέμπτου σκαλιού στάδια.
Πολλοί εμψυχωτές υποστηρίζουν πως οι δραστηριότητες ενός προγράμματος, οι ασκήσεις, οι φάσεις έχουν ρευστά όρια. Και ως ένα σημείο είναι έτσι. Διότι, ανάλογα με την ομάδα και τις συνθήκες που διαμορφώνονται κάθε φορά, θα χρειαστεί ίσως να παρακάμψουμε ορισμένες ασκήσεις ή να σταθούμε και να εμβαθύνουμε περισσότερο σε μερικές άλλες. Κάθε πρόγραμμα Κοινωνικού Θεάτρου είναι εντελώς ξεχωριστό και διεκδικεί τη μοναδικότητά του.
Παρόλα αυτά πιστεύουμε πως για να έχει η εμψύχωση ένα θεωρητικό υπόβαθρο τεκμηριωμένο και μια υποδομή με προοπτική είναι απαραίτητοι ορισμένοι διαχωρισμοί. Ο εμψυχωτής πρέπει να διακρίνει καθαρά κάθε σκαλί της σκάλας και να γνωρίζει με σαφήνεια τα στάδια της ανάβασης. Γιατί, όπως συμβουλεύει ο Μαξ Ζακόμπ το νέο ποιητή που ξεκινάει το έργο του: «Καθένας μας κάνει ό,τι μπορεί. Πρέπει, όμως, και να ξέρουμε τι ακριβώς πάμε να κάνουμε».
Πέντε «αφανείς» διεργασίες και ένα ερέθισμα
Τόσο σε κάθε άσκηση χωριστά όσο και το σύνολο ενός προγράμματος Κοινωνικού Θεάτρου, πέρα από τα ορατά δρώμενα, λειτουργεί μια σειρά από αφανείς διεργασίες. Το προφίλ του προγράμματος, η φυσιογνωμία της ομάδας, το ένστικτο και η εμπειρία του εμψυχωτή, καθώς επίσης και οι συνθήκες που επηρεάζουν κάθε στιγμή την ομάδα, καθορίζουν το πλήθος των διεργασιών.
Σε αδρές γραμμές θα λέγαμε πως ο εμψυχωτής με κάθε ερέθισμα που δίνει στην ομάδα στοχεύει στην:
ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗ
ΑΛΛΗΛΟΑΠΟΔΟΧΗ
ΑΛΛΗΛΟΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ
ΑΛΛΗΛΟΕΞΑΡΤΗΣΗ
ΑΛΛΗΛΟΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗ
Πιο αναλυτικά
Αφού δοθεί το ερέθισμα, κάθε ψυχοσωματική και πνευματική αντίδραση που προκαλείται στην ομάδα οδηγεί στην αλληλεπίδραση των μελών της. Μια συνεχής ροή συνειδητών ή ασυνείδητων δράσεων και αντιδράσεων ενεργοποιεί την ομάδα, καθώς τα μέλη της επιδρούν και δέχονται επιδράσεις με τρόπο διαρκή και εξελισσόμενο.
Με την αλληλεπίδραση κάθε άτομο κάνει μια πρώτη γνωριμία με τις προθέσεις και τις διαθέσεις των υπολοίπων μελών. Η αλληλοαποδοχή της ιδιοσυγκρασίας και της ιδιαιτερότητας, μα προπαντός η αποδοχή της προσπάθειάς τους για βελτίωση και εξέλιξη, οδηγούν στην αλληλοτροφοδότηση. Καθένας προσπαθεί να δώσει και να πάρει, να τροφοδοτήσει και να τροφοδοτηθεί με ό,τι καλύτερο μπορεί κι επιθυμεί να προσφέρει.
Οι εξαιρετικά ισχυροί δεσμοί που αναπτύσσονται στην ομάδα δίνουν στην παραπάνω τροφοδοσία ένα «οικογενειακό» χαρακτήρα, με συνακόλουθη αλληλεξάρτηση των μελών.
Αφού η αλληλεξάρτηση αναπτυχθεί εποικοδομητικά, ο εμψυχωτής πρέπει να οδηγήσει τα μέλη της ομάδας στην αλληλοαπεξάρτηση. Στο σημείο αυτό, κατάλληλα επιλεγμένες τεχνικές θα ενισχύσουν την προσωπικότητα του καθενός και θα την επανατροφοδοτήσουν. Έτσι, το «άτομο» μέσα στο τρίπτυχο «εγώ-εσύ-εμείς» δεν θα λειτουργεί πλέον με μονόπλευρες εξαρτήσεις και θα είναι έτοιμο για ώριμες επιλογές.
ΦΥΛΛΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (Μελέτη στο πεδίο, μονοπάτι Π. Καβάλας)
ΠΑΡΕΑ ΜΕ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΜΟΥ
ΗΛΙΚΙΑ
(άραγε τι ηλικία να έχει το δέντρο σας;)
Πολύ απλά, τοποθετώντας την μετροταινία στο δέντρο κάθετα, σε ύψος1.50 μ.από το έδαφος. Μέτρα την περιφέρεια του σε αυτό το ύψος. Διαίρεσε το αποτέλεσμα με το 2,5.)
ΥΨΟΣ
(μπορείτε να υπολογίσετε το ύψος του δέντρου σας;)
Εύκολα, εάν γνωρίζετε το ακριβές ύψος κάποιου από την ομάδα σας. Εάν λοιπόν απομακρύνετε το άτομο με το ακριβές ύψος και πάρετε ένα κλωναράκι, μικρό ξύλο, χάρακα ή ότι άλλο έχετε μαζί σας και μέσα από αυτό δείτε τον φίλο σας. Τώρα δεν έχετε παρά να μετρήσετε πόσες φορές αυτό χωράει στο δέντρο σας. Η άθροιση της πράξης μας δείχνει το κατά προσέγγιση ύψος του δέντρου.
ΣΚΑΡΦΑΛΩΜΑ ΣΤΟ ΔΕΝΤΡΟ
(βρείτε τρόπο να ανέβει έστω και για λιγάκι κάποιος από την ομάδα σας, πάνω στο δέντρο, και δώστε του μια ομαδική αγκαλιά. Όσο περισσότεροι ανέβουν, τόσο καλύτερα….θα αισθανθούν)
ΑΝΑΓΛΥΦΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ
(τοποθέτηστε ένα Α4 πάνω στον κορμό του δέντρου και βάζοντας πλάγια το μολύβι, σκιάστε τον κορμό. Έτσι θα αποτυπωθεί πάνω στο χαρτί σας το ανάγλυφό του)
ΑΦΗ
(άγγιξτε, χαίδεψτε το ανάγλυφο του δέντρου σας, τις σχισμές, τα ανοίγματα, την επιφάνεια του κορμού, τα κλαδιά, τα φύλλα του…. Εάν κλείσετε τα μάτια θα ενεργοποιηθούν περισσότερες αισθήσεις. Είναι έτσι;)
ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΕΝΤΡΟΥ
(Βάλτε απαλά το αυτί σας στον κορμό του δέντρου, κάντε ησυχία, χαλαρώστε και πάρτε βαθιές και αργές αναπνοές. Συγκεντρωθείτε και ακούστε την ιστορία του. Σίγουρα κάτι έχει να σας πει)
ΠΟΙΗΜΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ
(δημιουργήστε ένα μικρό ποίημα για το δέντρο σας, γράφοντας ο καθένας από την ομάδα μια μικρή φράση και συνθέτοντας τες όλες μαζί σε ένα ενιαίο ποίημα)
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ…………………………………………
ΕΙΔΟΣ ΔΑΣΟΥΣ……………………………………
ΧΡΗΣΕΙΣ ΔΑΣΟΥΣ……………………………….
ΕΙΔΗ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ
ΚΩΝΟΦΟΡΑ…………………………………………
ΠΛΑΤΥΦΥΛΛΑ………………………………………
ΘΑΜΝΟΙ ………………………………………………
ΑΡΩΜΑΤΙΚΑ ΦΥΤΑ-ΒΟΤΑΝΑ………………
ΠΟΕΣ-ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ……………………………
ΜΥΚΗΤΕΣ-ΒΡΥΑ-ΛΕΙΧΗΝΕΣ………………
